امنیت VoIP: چگونه تماس‌ها را از شنود و نفوذ محافظت کنیم؟

وابستگی به اینترنت، VoIP را در برابر تهدیداتی مانند شنود (eavesdropping)، نفوذ (hacking) و حملات سایبری آسیب‌پذیر می‌کند. طبق گزارش‌ها، تقریباً ۱۲۰۰ سازمان در سال ۲۰۲۰ قربانی بهره‌برداری از سیستم‌های VoIP شدند که منجر به شنود ارتباطات حساس و خسارات مالی شد. در این مقاله جامع، بر اساس منابع معتبر، به بررسی تهدیدات رایج، راه‌حل‌های امنیتی و بهترین شیوه‌ها برای حفاظت از تماس‌های VoIP می‌پردازیم.

تهدیدات رایج در امنیت VoIP

VoIP مانند هر سیستم دیگری که پایه و اساس آن با اینترنت کا کند با خطرات متعددی روبرو است.  برخی از رایج‌ترین آن‌ها عبارتند از:

۱. شنود (Eavesdropping)

شنود زمانی رخ می‌دهد که هکرها تماس‌های صوتی یا ضبط‌ شده را بدون مجوز گوش می‌دهند. این حمله معمولا در شبکه‌های ناامن یا اتصالات بدون رمزنگاری اتفاق می‌افتد، به ویژه در Wi-Fi عمومی.

۲. نفوذ و هکینگ (Hacking)

نفوذ شامل دسترسی غیرمجاز به سیستم VoIP است، مانند کنترل SIP (Session Initiation Protocol) برای تغییر مسیر تماس‌ها یا استفاده از سیستم برای تماس‌های غیرقانونی. انواع رایج شامل:

• Toll Fraud (Phreaking): هکرها تماس‌های گران‌قیمت بین‌المللی برقرار می‌کنند و هزینه را به قربانی تحمیل می‌کنند.
• Vishing (VoIP Phishing): فریب کاربران برای افشای اطلاعات حساس با تقلید از هویت معتبر.
• Caller ID Spoofing: جعل شناسه تماس برای فریب قربانیان.

۳. حملات DoS و دیگر تهدیدات

حملات DoS با سیل درخواست‌ها سیستم را فلج می‌کنند. همچنین، مهندسی اجتماعی (Social Engineering) برای فریب کارکنان و دسترسی به اطلاعات استفاده می‌شود. ضعف‌هایی مانند رمزهای عبور ضعیف، نرم‌افزارهای قدیمی و کنترل دسترسی ناکافی این تهدیدات را تشدید می‌کنند.

راه‌حل‌هایی برای امنیت VoIP

برای مقابله با این تهدیدات، باید لایه‌های امنیتی متعددی پیاده‌سازی شود. تمرکز اصلی بر رمزنگاری، نظارت و کنترل دسترسی است.

۱. استفاده از رمزنگاری (Encryption)

رمزنگاری مؤثرترین راه برای جلوگیری از شنود است. با رمزنگاری، داده‌های صوتی به کد غیرقابل خواندن تبدیل می‌شوند و تنها گیرنده مجاز می‌تواند آن را رمزگشایی کند.

• SRTP (Secure Real-Time Transport Protocol): برای رمزنگاری رسانه‌های صوتی و تصویری استفاده می‌شود و تماس‌ها را در برابر رهگیری محافظت می‌کند.
• TLS (Transport Layer Security): سیگنالینگ تماس (مانند تنظیم تماس) را رمزنگاری می‌کند و از حملات Man-in-the-Middle جلوگیری می‌کند.
• E2EE (End-to-End Encryption): رمزنگاری از مبدا تا مقصد، که در ابزارهایی مانند Signal یا Microsoft Teams موجود است.

در تنظیمات VoIP provider خود، SRTP و TLS را فعال کنید. برای مثال، در Cisco یا RingCentral، این گزینه‌ها به طور پیش‌فرض در دسترس هستند.  

2. فایروال‌ها و سیستم‌های تشخیص نفوذ (IDS/IPS)

فایروال‌ها ترافیک مخرب را مسدود می‌کنند و IDS/IPS حملات مانند SIP flooding را شناسایی می‌کنند. فایروال VoIP-aware را نصب کنید و قوانین را برای فیلتر کردن IPهای مشکوک تعریف کنید. ابزارهایی مانند Sophos یا Cisco مناسب هستند.

3. احراز هویت قوی و کنترل دسترسی

• دو-عاملی احراز هویت (2FA): لایه امنیتی اضافی با کدهای SMS یا اپلیکیشن‌ها اضافه کنید.
• رمزهای عبور قوی: حداقل ۸ کاراکتر با ترکیبی از حروف، اعداد و نمادها استفاده کنید و از مدیر رمز عبور کمک بگیرید.
• محدود کردن دسترسی: دسترسی اداری را محدود کنید و بررسی‌های منظم انجام دهید.

4. به‌روزرسانی نرم‌افزار و نظارت مداوم

نرم‌افزارهای قدیمی آسیب‌پذیر هستند. همیشه سیستم VoIP، فریم‌ویر و اپلیکیشن‌ها را به‌روز کنید. لاگ‌های تماس و دسترسی را نظارت کنید تا ناهنجاری‌ها مانند تماس‌های غیرعادی را شناسایی کنید. تست امنیتی: سالانه تست نفوذ (Penetration Testing) انجام دهید تا ضعف‌ها را پیدا کنید.

بهترین شیوه‌ها برای کاربران و کسب‌وکارها

• آموزش کارکنان: آموزش در مورد تشخیص فیشینگ و مهندسی اجتماعی ضروری است.
• مدیریت دستگاه‌های موبایل: دستگاه‌ها را با رمزنگاری Wi-Fi و به‌روزرسانی ایمن کنید.
• طرح پاسخ به نفوذ: برنامه‌ای برای واکنش به حملات داشته باشید، شامل پشتیبان‌گیری و اطلاع‌رسانی.