در دنیای دیجیتال امروز، سیستم‌های مانیتورینگ شبکه نقشی حیاتی در حفظ عملکرد، امنیت و پایداری زیرساخت‌های IT دارند. مدیران شبکه با استفاده از این ابزارها می‌توانند منابع سخت‌افزاری، نرم‌افزاری، ترافیک شبکه و حتی برنامه‌های کاربردی را رصد کرده، مشکلات را پیش از بحرانی‌شدن شناسایی کنند و از downtime (توقف سرویس) جلوگیری نمایند.
دو ابزار محبوب و قدرتمند در این زمینه Zabbix و Prometheus هستند؛ Zabbix یک ابزار باسابقه و جامع برای مانیتورینگ سنتی است، در حالی که Prometheus برای محیط‌های پویا و ابری طراحی شده است.
در این مقاله ابتدا مروری بر سیستم‌های مانیتورینگ خواهیم داشت، سپس Zabbix و Prometheus را به طور کامل بررسی کرده و در نهایت یک مقایسه کاربردی بین این دو ارائه می‌دهیم.
سیستم‌های مانیتورینگ شبکه ابزارهایی هستند که داده‌های عملکردی از دستگاه‌ها، سرورها و اپلیکیشن‌ها را جمع‌آوری، ذخیره و تحلیل می‌کنند. اهداف اصلی آن‌ها:
شناسایی مشکلات: مثل کندی یا خرابی سرویس‌ها.
هشداردهی: ارسال نوتیفیکیشن هنگام بروز مشکل.
گزارش‌گیری: ایجاد داشبوردهای بصری برای تحلیل روندها.
بهینه‌سازی: کمک به استفاده بهینه از منابع.
ابزارهایی مانند Zabbix و Prometheus از پروتکل‌هایی مثل SNMP و همچنین agentها برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده می‌کنند و معمولاً با ابزارهایی مثل Grafana برای نمایش داده‌ها ادغام می‌شوند.
Zabbix یک راهکار منبع‌باز و سازمانی برای مانیتورینگ است که از سال ۲۰۰۱ توسعه یافته است. این ابزار می‌تواند میلیون‌ها متریک را مدیریت کند و توسط شرکت‌های بزرگی مثل Dell و Orange استفاده می‌شود.
پشتیبانی از پروتکل‌های متنوع (SNMP، JMX، IPMI و Agent اختصاصی)
سیستم هشداردهی پیشرفته از طریق ایمیل، SMS یا وب‌هوک
مقیاس‌پذیری بالا (به کمک Zabbix Proxy)
امنیت و انطباق با استانداردهای سازمانی
داشبوردهای سفارشی و گزارش‌های زنده
Zabbix Server: هسته اصلی برای جمع‌آوری و ذخیره داده‌ها
Zabbix Proxy: برای مانیتورینگ توزیع‌شده
Zabbix Agent: روی سرورهای هدف نصب می‌شود
Frontend (PHP): رابط کاربری تحت وب
Database (MySQL/PostgreSQL): ذخیره داده‌ها
این معماری متمرکز است و برای سازمان‌ها و دیتاسنترهای سنتی بسیار مناسب است.
به‌روزرسانی سیستم:
این دستور سیستم را به‌روز کرده و پیش‌نیازهای نصب را آماده می‌کند.
نصب پایگاه داده (MySQL):
پایگاه داده برای ذخیره اطلاعات جمع‌آوری‌شده استفاده می‌شود.
دانلود مخزن Zabbix:
اینجا مخزن رسمی Zabbix به سیستم اضافه می‌شود تا آخرین نسخه‌ها قابل نصب باشند.
نصب Zabbix Server و Agent:
این دستور هسته Zabbix، Agent و رابط وب را نصب می‌کند.
پیکربندی پایگاه داده و راه‌اندازی:
ایجاد دیتابیس و کاربر MySQL
Import اسکریپت‌ها برای ساخت جداول
ویرایش فایل zabbix_server.conf برای تنظیمات دیتابیس
راه‌اندازی سرویس:
Frontend: از طریق مرورگر به http://your-server/zabbix رفته و مراحل wizard را تکمیل کنید.
افزودن هاست جدید: در منوی Configuration > Hosts، هاست اضافه کنید.
تعریف تریگر: مثلاً هشدار CPU بالای ۸۰٪.
نصب Agent روی سرورهای هدف: داده‌ها به صورت خودکار به Zabbix Server ارسال می‌شوند.
🔎 مثال: مانیتورینگ روتر با SNMP. کافی است هاست را تعریف کنید، Community SNMP را تنظیم کنید و از template آماده استفاده کنید.
Prometheus یک سیستم مانیتورینگ منبع‌باز است که توسط SoundCloud توسعه یافته و اکنون جزو پروژه‌های CNCF است. این ابزار برای محیط‌های ابری، کانتینری و Kubernetes طراحی شده است.
مدل Pull برای جمع‌آوری داده‌ها
زبان پرس‌وجوی قدرتمند PromQL
یکپارچگی عمیق با Kubernetes
سیستم هشداردهی به کمک Alertmanager
نصب ساده و بدون نیاز به دیتابیس خارجی
Prometheus Server: ذخیره‌سازی داده‌ها به صورت time-series
Exporters: برای جمع‌آوری متریک‌ها (مثل Node Exporter)
Alertmanager: مدیریت و ارسال هشدارها
Pushgateway: برای jobهای کوتاه‌مدت
Client Libraries: برای اضافه‌کردن متریک به اپلیکیشن‌ها
این معماری غیرمتمرکز است و برای محیط‌های DevOps مدرن مناسب‌تر است.
دانلود:
استخراج فایل:
پیکربندی فایل prometheus.yml:
اینجا Prometheus طوری تنظیم می‌شود که داده‌ها را از Node Exporter دریافت کند.
راه‌اندازی Prometheus:
نصب Node Exporter برای متریک‌های سیستم:
پرس‌وجوی ساده با PromQL:
این پرس‌وجو میزان استفاده CPU در حالت idle را در بازه ۵ دقیقه‌ای نشان می‌دهد.
هشداردهی: تعریف یک قانون در فایل rules، مثلاً اگر CPU بیش از ۹۰٪ شد، هشدار ارسال شود.
ادغام با Grafana: برای داشبوردهای زیبا و پیشرفته، کافی است Prometheus را به عنوان datasource به Grafana معرفی کنید.
| ویژگی | Zabbix | Prometheus |
|---|---|---|
| مدل | متمرکز (Push/Pull) | غیرمتمرکز (Pull) |
| مقیاس‌پذیری | مناسب شبکه‌های سنتی | عالی برای محیط‌های ابری |
| نصب | پیچیده‌تر، نیاز به DB خارجی | ساده‌تر، دیتابیس داخلی دارد |
| هشداردهی | داخلی و پیشرفته | با Alertmanager |
| مانیتورینگ شبکه | پشتیبانی قوی از SNMP | نیازمند Exporter |
| هزینه | رایگان با گزینه‌های تجاری | کاملاً رایگان |
| بهترین کاربرد | دیتاسنترها و شبکه‌های سنتی | Kubernetes و DevOps |
مرجع تخصصی شبکه ایران ؛ جایی که دانش، تجربه و منابع ارزشمند دنیای شبکه به زبان ساده و کاربردی در اختیار علاقه‌مندان، دانشجویان و متخصصان این حوزه قرار می‌گیرد.
طراحی شده توسط تیم فوژان
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.